واحد لجستیک یکی از مهمترین بخش ها در بسیاری از کسب و کارهایی به شمار می رود که مسئول تحویل کالا یا خدمات به مشتریان هستند. اگر کیفیت در این بخش افزایش پیدا کند به مرور بر بسیاری از بخش های سازمان اثر می گذارد. در واقع می توان گفت هر سازمانی ارائه خدمات یا محصولات خود به مشتریان را توسط واحد لجستیک انجام می دهد.
به همین جهت این بخش نقش اساسی در رضایت مشتریان و ارائه بهینه محصول و خدمات دارد. در عین حال واحد لجستیک باعث رشد و توسعه کسب و کار ها می شود. هر قدر این واحد به صورت بهینه تر برنامه ریزی شود، کسب و کار رشد بیشتری را تجربه خواهد نمود.
لجستیک چیست؟
لجستیک یا آماد، به حرکت محصولات، خدمات، پول و اطلاعات در داخل یک زنجیره تأمین گفته می شود و شامل حرکت در داخل یک مجموعه، نظارت بر ورود و خروج محموله ها و کالا ها، و جریان اطلاعات در سرتاسر زنجیره تأمین می شود.
در علوم نظامی، لجستیک به حفظ زنجیره تأمین با نیرو های نظامی، با وجودی که دشمن به دنبال به هم زدن آن است، اشاره دارد. همچنین، Logistics قسمتی از زنجیره تأمین است که ارزش زمان و مکان را به آن افزوده و به کلیه فعالیت های هماهنگی مرتبط با ذخیره سازی کالا، انبار داری، حمل و نقل، تنظیم و تهیه روش انجام کار، طراحی سیستم و دستور العمل و نظارت بر موارد فوق می پردازد.
در زبان یونانی، رومی و امپراتوری رم شرقی، نظامیانی وجود داشتند با نام LOGISTIKAS که وظیفه مسائل مالی و تقسیم مایحتاج بر عهده آنان بوده است. به طور کلی، لجستیک به کلیه فعالیت های هماهنگی گفته می شود که برای بررسی، تحقیق، مطالعه و برآوردن نیاز ها و احتیاجات اولیه در زمینه وسایل و تجهیزات، ماشین ها و ابزار آلات، تأسیسات و قطعات از هر نوع و کلیه امور مربوط به تهیه، تولید، بیمه، نگهداری، انبارداری، توزیع، حمل و نقل، تنظیم و تهیه روش انجام کار، طراحی سیستم و دستورالعمل و نظارت بر موارد فوق انجام می گیرند.
انواع لجستیک کدامند؟
لجستیک به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شود: Logistics کلان و Logistics خرد. اما، انواع دیگر لجستیک نیز وجود دارند:
لجستیک کلان (Supply Chain Logistics):
مدیریت جریان کالاها از مبدا تا مقصد در زنجیره تأمین است. شامل فرآیندهای تأمین، تولید، حمل و نقل، انبارداری و توزیع.
لجستیک خرد (Retail Logistics):
مدیریت جریان کالا ها از انبار به نقاط فروش که شامل فرآیند های انبار داری، توزیع و تحویل سفارشات به مشتریان است.
لجستیک مقدم (Inbound Logistics):
مدیریت جریان کالا ها از تامین کنندگان به داخل سازمان.
لجستیک درونی (Internal Logistics):
مدیریت جریان کالا ها درون سازمان، از تولید تا انبار.
لجستیک تالی (Outbound Logistics):
مدیریت جریان کالاها از داخل سازمان به مشتریان.
لجستیک معکوس (Reverse Logistics):
مدیریت بازگشت کالا ها از مشتریان به سازمان، مانند بازگشت کالا های معیوب یا بازگشت پس از فروش.
لجستیک سبز (Green Logistics):
مدیریت جریان کالا ها با توجه به مسائل محیطی و کاهش اثرات زیان رسان بر محیط زیست.
لجستیک کسب و کار (Business Logistics):
مدیریت جریان کالا ها و خدمات در سازمان ها و کسب و کارها.
زنجیره تامین چیست؟
زنجیره تأمین به مجموعه ای از روش ها و فرآیند هایی اطلاق می شود که برای یکپارچگی موثر و کارآمد تأمین کنندگان، تولید کنندگان، انبار ها و فروشندگان در یک سیستم هماهنگ استفاده می شود. هدف اصلی زنجیره تأمین، تأمین کالا ها و خدمات به تعداد صحیح، در مکان مناسب و در زمان مناسب به منظور حداقل کردن هزینه های سیستم و تحقق نیاز های خدمات و کالاها است.
زنجیره تأمین شامل فرآیند های مختلفی از جمله تأمین مواد اولیه، تولید، حمل و نقل، انبار داری، توزیع و تحویل کالاها به مشتریان می شود. این فرآیند ها با هم هماهنگی دارند تا بهبود کارایی و کاهش هزینه ها را در سیستم تأمین و توزیع ایجاد کنند.
به طور کلی، مدیریت زنجیره تأمین به بهبود انطباق پذیری و انعطاف پذیری شرکت ها تاکید دارد و دارای قابلیت واکنش و پاسخ سریع و اثربخش به تغییرات بازار است.
نقش لجستیک در زنجیره تامین چیست؟
وظایف اصلی Logistics در زنجیره تامین عبارتند از:
برنامه ریزی و کنترل جریان مواد:
لجستیک مسئول برنامه ریزی، اجرا و کنترل جریان مواد و کالا ها از مبدا تا مقصد نهایی است.
ذخیره سازی کارا و اثر بخش:
مدیریت انبار ها و ذخیره سازی کالاها به منظور تأمین نیازمندی های مشتریان.
کاهش هزینه ها و افزایش کارایی:
لجستیک با بهبود جریان مواد، کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری به کسب و کارها کمک می‌کند.
چه کسب و کارهایی از لجستیک استفاده می کنند؟
همانطور که گفته شد لجستیک یک عبارت است که در زنجیره تأمین و جریان مواد، خدمات، پول و اطلاعات در داخل یک سازمان یا بین سازمان ها به کار می رود. Logistics در مدیریت و تجارت به عنوان یک سیستم یکپارچه مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از کسب و کارها از لجستیک بهره می برند. در زیر تعدادی از این کسب و کار ها آمده است:
تولید کنندگان و توزیع کنندگان:
شرکت های تولیدی و توزیعی از لجستیک برای حمل و نقل محصولات خود به بازار و انبارها استفاده می کنند.
خدمات حمل و نقل:
شرکت های حمل و نقل، از جمله حمل و نقل زمینی، دریایی، هوایی و ریلی، از Logistics برای مدیریت جریان کالا ها استفاده می کنند.
خدمات انبار داری و توزیع:
انبار ها و مراکز توزیع از Logistics برای مدیریت موجودی، توزیع کالا ها و ارتباط با مشتریان استفاده می کنند.
خدمات تجارت الکترونیک و پخش آنلاین:
شرکت های فروش آنلاین، از جمله فروشگاه های اینترنتی، از Logistics برای تحویل سفارشات به مشتریان استفاده می کنند.
صنایع مواد غذایی و دارویی:
این صنایع از Logistics برای حفظ کیفیت مواد و توزیع محصولات به نقاط فروش استفاده می کنند. به طور کلی، لجستیک در هر صنعتی که نیاز به مدیریت منابع، حمل و نقل، و توزیع دارد، اهمیت دارد.
مزایای استفاده از لجستیک در کسب و کار چیست؟
شفافیت در زنجیره تأمین:
لجستیک با ایجاد شفافیت در جریان مواد و کالاها، به بهبود کارایی و کاهش هزینه ها کمک می کند.
بهبود تجربه مشتری:
تحویل به موقع سفارشات و کاهش زمان ارسال کالا ها، تجربه مشتری را بهبود می بخشد.
افزایش وفاداری مشتریان:
Logistics منجر به افزایش وفاداری مشتریان می شود.
کاهش هزینه ها:
بهبود مدیریت موجودی، کاهش هزینه های سربار و بهره وری بیشتر از منابع، از مزایای لجستیک است.
حفظ مزیت رقابتی:
Logistics به کسب و کارها در حفظ مزیت رقابتی در بازار کمک می کند.
نقش واحد لجستیک در توسعه کسب و کارها چیست؟
لجستیک در توسعه کسب و کارها نقش بسیار مهمی ایفا می کند. این عبارت به مدیریت منابع از جمله تأمین، ذخیره سازی و حمل مواد تا رسیدن به مقصد نهایی اشاره دارد. در زیر نقش های Logistics در توسعه کسب و کارها بررسی می شود:
بهبود وضعیت لجستیکی:
بهبود وضعیت لجستیکی می تواند به افزایش توان رقابتی و کار آفرینی کسب و کارها کمک کند.
کاهش هزینه ها:
مدیریت بهینه منابع Logistics می‌تواند هزینه ها را کاهش دهد.
تسهیل در توسعه بازار:
لجستیک به توسعه بازار و دسترسی به مشتریان در مناطق مختلف کمک می‌کند.
تحقق توان رقابتی:
بهبود لجستیک به توان رقابتی کسب وکار ها در بازار کمک می‌کند.
پرورش روابط تجاری:
Logistics به پرورش روابط با تامین کنندگان و مشتریان کمک می کند. ارتباط های قوی با تامین کنندگان به بهبود جریان مواد و کاهش هزینه ها منجر می شود.
شناسایی نیازهای مشتریان:
Logistics در تشخیص نیازهای مشتریان و اطمینان از برآورده شدن آنها نقش دارد.
تعیین مقصد کالاها:
لجستیک مسئول تعیین مقصد کالاها و تجهیزات تولید شده توسط شرکت است.
یافتن مسیر مناسب:
لجستیک تلاش می کند تا سریع ترین و ارزان ترین مسیر برای انتقال کالاها را پیدا کند.
به طور کلی، Logistics در توسعه کسب و کارها به بهبود جریان مواد، کاهش هزینه ها و افزایش رضایت مشتریان کمک می کند.
نتیجه گیری
با کمک یک واحد لجستیک قوی بسیاری از کسب و کار ها رشد و توسعه خود را می توانند تضمین کنند. این واحد نقش اساسی در ایجاد رضایت برای مشتری را دارد. با انجام برنامه ریزی های دقیق برای واحد Logistics در هر کسب و کار می توان بهره وری سازمان را افزایش داد. باید در نظر داشت که نتیجه نهایی تلاش های یک کسب و کار به عملکرد واحد لجستیک بسیار وابسته است. به همین جهت بسیاری از کسب و کار ها با داشتن یک واحد لجستیک هدفمند و برنامه ریزی شده باعث توسعه و رشد خود در زمانی کوتاه می شوند.