بهترین روش های آموزش کارکنان جهت دستیابی به بالاترین عملکرد کدامند؟

آموزش کارکنان نقش بسیار مهمی در رشد سازمان ها دارد. نیروهای آموزش دیده نه تنها در جایگاه کاری شان بهتر عمل می کنند، بلکه می توانند ایده های بهتری در جهت توسعه فرایندهای سازمان ارائه دهند. روش های مختلفی برای آموزش دادن به کارمندان وجود دارد. در این مطلب مراحل اجرای برنامه آموزشی در محیط کاری را توضیح داده و بهترین روش های آموزش به کارکنان را معرفی می کنیم.
اینکه چه روشی برای سازمان شما مناسب است، بستگی به بزرگی سازمان، شرایط محیط کاری، اهداف آموزشی، هزینه درنظر گرفته شده و زمانبندی سازمان شما دارد.

حیطه های مختلف آموزش کارکنان

هر سازمانی با اهداف مختلفی به آموزش کارکنانش می پردازد. از اصلی ترین حیطه های آموزش کارکنان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آموزش مهارت های فنی و تخصصی در دپارتمان های مختلف سازمان (مثل فروش، بازاریابی، حسابداری، تولید و…)
• آموزش مهارت های فردی، ارتباطی، مهارت مذاکره، مهارت تفکر خلاق، حل مساله و…
• آموزش فرهنگ سازمانی و پرورش فرهنگ مشتری مداری
• آموزش بهداشت و ایمنی
• آموزش مهارت های مدیریتی و رهبری

چرا آموزش کارکنان اهمیت دارد؟

شاید با خودتان فکر کنید که استخدام افراد متخصص کافی است و نیازی به آموزش دادن به کارمندان نیست. دلایل زیادی وجود دارد که اهمیت و جایگاه آموزش کارکنان را نشان می دهد. هرچقدر دانش علمی و عملی کارمندان بروزتر باشد، اهداف سازمان دقیق تر و سریع تر محقق می شوند.
آموزش دادن به هیچ وجه تک مرحله ای نیست؛ بلکه آموزش یک فرایند مستمر است و به مرور زمان با تغییر تکنولوژی و تغییر نیازهای سازمان، نیاز به آموزش های به روز که همسو با اهداف سازمان هستند احساس می شود.

آموزش های محل کار به دو دسته تقسیم می شوند: آموزش قبل از استخدام و آموزش حین کار. این آموزش ها به طور کلی مهارت فناوری، دانش فنی، توانایی کار تیمی و ارتباط کارمندان را توسعه می دهند.

مهم ترین مزیت های آموزش به کارمندان شامل موارد زیر می باشد:

• آموزش اصولی باعث می شود که کارمندان دچار اشتباهات کمتری شوند و اصول کار را بهتر بدانند. این موضوع باعث کمتر شدن تجربه های شکست در فرایندهای کاری می شود.
• آموزش کمک می کند تا کارمندان درک قوی تری از اهداف سازمان داشته باشند. همین موضوع باعث نوآوری و ایده های بهتر در محیط کار می شود.
• افراد آموزش دیده می توانند به تیم در مسیر رسیدن به اهداف سازمان، کمک بیشتری کنند.
• آموزش باعث افزایش بهره وری در کارمندان می شود.
• ارائه آموزش نشان دهنده تعهد سازمان به نیروها است. این کار باعث ایجاد حس مثبت در کارکنان، افزایش مشارکت، تعهد کاری و حفظ کارکنان می شود.
• آموزش کارکنان باعث ایجاد روابط پایدار با مشتری می شود. اینکه کارکنان شما رفتار مشتری مدارانه داشته باشند باعث افزایش وفاداری مشتری می شود.
• کارمندان بااستعداد، به دنبال شرکت هایی هستند که رفتار حرفه ای دارند. ارائه آموزش به کارمندان، شرکت شما را حرفه ای تر کرده و باعث می شود تا استعدادها همکاری شان را با شما ادامه دهند.
• کارمندانی که آموزش ایمنی شغلی یا آموزش پروتکل های امنیتی می بینند، در بهبود امنیت سازمان موثر هستند. این کارمندان می توانند در شناسایی و پیشگیری از تهدیدات امنیتی کمک کننده باشند.
• ارائه آموزش مناسب باعث افزایش مهارت کارکنان می شود. افزایش مهارت باعث افزایش کیفیت کار شده و همین موضوع می تواند باعث فروش بیشتر سازمان شود.
• کارمندانی که از طریق محیط کاری تجربه حرفه ای کسب می کنند احساس رضایت شغلی بالاتری دارند. کارمندان راضی معمولا وفاداری بالایی داشته و سال ها به سازمان خدمت می کنند.
• ارائه آموزش به کارکنان باعث می شود که در فضای رقابتی نسبت به رقبایتان حرفه ای تر شناخته شوید. این موضوع می تواند باعث افزایش شهرت سازمان شما شود.
• آموزش در حوزه مهارت های کامپیوتر و IT به کارکنان کمک می کند تا با جدیدترین تکنولوژی و نرم افزارهای حوزه کاری شان آشنا شوند. برای مثال امروزه بیشتر سازمان ها از سیستم های مدیریت منابع سازمانی (ERP) استفاده می کنند. ارائه آموزش در این زمینه کمک می کند تا کارمندان بتوانند از اطلاعات یکپارچه و بروز سازمان در فرایندهای دپارتمان خود بهره ببرند. آشنایی با ابزارهای نرم افزاری در ایجاد گزارش ها، نمودارها، کار با پایگاه داده ها، استفاده از شبکه و… نیز کاربردی است.
• آموزش کارکنان تا حد زیادی نیاز به نظارت بر عملکرد آن ها را از بین می برد.
• آموزش باعث می شود تا برای استفاده از نیروی متخصص و سمت های مدیریتی نیاز به استخدام نیروی جدید نداشته باشید و بتوانید با ترفیع دادن به کارمندان، از توانایی آن ها در سمت های بالاتر بهره ببرید.

با اینکه برگزاری دوره های آموزشی هزینه هایی را به سازمان تحمیل می کند، اما مزایا و ارزش افزوده برگزاری این دوره ها قطعا بیشتر از هزینه آموزشی است که سازمان پرداخت می کند. برای برگزاری دوره های آموزشی، مواردی را انتخاب کنید که نیازهای سازمان شما را برآورده می کنند. ارائه آموزش باید به صورت مستمر باشد تا با توجه به تغییرات بازار کار، کارکنان بتوانند بهترین رویکرد کاری را آموزش ببینند.

معرفی بهترین روش های آموزش کارکنان

روش های مختلفی برای آموزش دادن به کارمندان وجود دارد. اینکه شما کدام روش را برای آموزش کارمندان تان انتخاب می کنید، بستگی به چند فاکتور دارد. حوزه آموزش، تعداد مخاطبین دوره، ابعاد سازمان، بودجه آموزشی، مدت زمان در نظر گرفته شده برای آموزش و… از جمله این فاکتورها هستند.
در ادامه برخی از کاربردی ترین و بهترین روش های آموزش کارکنان که سازمان ها به کار می گیرند را بررسی می کنیم:

منتورینگ

منتورینگ روش آموزشی است که در آن فردی به عنوان مربی و راهنما، تجربه و مهارتش را در اختیار شما می گذارد. منتور به شما بینش وسیع تری نسبت به مسیر آموزش داده و دانش و مهارت شما را در حوزه مشخصی ارتقا می دهد.

بعضی سازمان ها با پرورش رابطه مربی و شاگرد، فرهنگ یادگیری مستمر و رشد حرفه ای را پرورش می دهند. در واقع در این روش کارمندان با تجربه تر، به عنوان منتور سایر کارمندان به فرد یا گروهی از افراد آموزش می دهند.
جلسات منتورینگ بهتر است به صورت روزانه، کوتاه و منظم برگزار شوند.

آموزش حضوری کارکنان

برگزاری کلاس آموزشی حضوری یکی از مرسوم ترین روش های آموزش کارکنان می باشد. در این روش در ساعت کاری و با حضور کارمندان، مدرس موضوع خاصی را آموزش می دهد. آموزش های حضوری می توانند در قالب جلسه، کلاس درسی، سخنرانی، نمایشگاه و کارگاه برگزار شوند.
در روش آموزش حضوری، کارمندان با آموزش دهنده تعامل مستقیم دارند و انتقال مفاهیم بهتر صورت می گیرد.
علاوه بر برگزاری کلاس های رسمی، می توان کلاس های حضوری غیررسمی را نیز در محل کار برگزار کرد. برای مثال فرض کنید که تیم فروش برای فروش بهتر نیاز به آموزش نکات بازاریابی دارند؛ در این صورت می توان اعضای دپارتمان فروش را به دپارتمان بازاریابی انتقال داد. انتقال کارمندان به واحدهای دیگر یکی از روش های مرسوم در آموزش حضوری می باشد.

آموزش اینترنتی

امروزه آموزش اینترنتی جزو پرکاربردترین روش های آموزشی است. در آموزش اینترنتی نیازی به حضور شما در محل خاصی نیست و تنها کافی ست از طریق موبایل یا کامپیوتر، آموزش تان را اینترنتی دنبال کنید. کلاس های غیرحضوری و اینترنتی به دو صورت آفلاین و آنلاین قابل برگزاری هستند. در کلاس های آنلاین استاد راس ساعت مشخصی در یک پلتفرم از پیش تعیین شده حضور پیدا کرده و آموزش را به صورت آنلاین به شما منتقل می کند. اما در کلاس های آفلاین، دوره از قبل ضبط شده و در فضای اینترنت بارگذاری می شود. شما با دانلود قسمت های آموزشی، می توانید به محتوا دسترسی داشته باشید.

استفاده از دوره های غیرحضوری و اینترنتی در تیم های پرجمعیت کاربرد زیادی دارد. همچنین برخی سازمان ها به دلیل حجم کاری شان ترجیح می دهند که آموزش ها در ساعاتی غیر از ساعت کاری برگزار شوند. آموزش به روش آنلاین برای کارمندان دورکاری نیز بسیار مفید است.

استفاده از دوره های آموزشی

ممکن است سازمان ها به جای استخدام یک مدرس خاص، ترجیح دهند تا از دوره های مطرح اینترنتی برای آموزش کارکنان شان استفاده کنند. این آموزش ها می تواند برای دپارتمان های مختلف سازمان مفید باشد. برای مثال اگر تصمیم دارید تیم تولید را با یک متد جدید آشنا کنید، می توانید دوره آموزش این متد را خریداری کرده و در اختیار تیم تولید قرار دهید.

آموزش ترکیبی

در این روش، از ترکیب روش های آموزشی حضوری و اینترنتی استفاده می شود. در این روش کارکنان می توانند در دوره حضوری شرکت کنند و بعد از کلاس به محتوای آموزشی اینترنتی دسترسی پیدا کنند. این کار باعث مرور مطالب و بهبود یادگیری می شود.

خودآموزی

تشویق کارکنان به خودآموزی یکی از راه های نزدیک شدن به اهداف سازمانی است. ابزارهای آموزشی را در دسترس کارمندان قرار دهید و آن ها را به خودآموزی و ارتقای دانسته هایشان تشویق کنید. می توانید با ایجاد گروه چت، از کارمندان بخواهید نکاتی که یاد می گیرند را با دیگران به اشتراک بگذارند. به کارمندانی که برای آموزش و پیشرفت خودشان ارزش قائل می شوند ترفیع شغلی یا پاداش نقدی بدهید. ترفیع شغلی یک روش مثبت برای توسعه دانش کارکنان است.

شبیه سازی

در بعضی مشاغل حساسیت کاری بالا است. همچنین آموزش تجربی و حضوری در برخی شغل ها هزینه بسیار بالایی داشته یا غیر قابل انجام است. برای مثال آموزش به خلبانان، پزشکان، تیم پلیس، آتش نشانی مراتع و… از جمله این موارد است. در این گونه مشاغل، استفاده از فناوری واقعیت مجازی و واقعیت افزوده کاربرد دارد.
این روش آموزشی به کارمندان اجازه می دهد تا با مشکلاتی که به احتمال زیاد در کار با آنها مواجه می شوند آشنا شده و با آن مقابله کنند.

در این قسمت کاربردی ترین روش های آموزش کارکنان را بررسی کردیم. اینکه بهترین روش آموزش برای سازمان شما کدام روش است، به نیازها، منابع و اهداف سازمان تان بستگی دارد. در آموزش مشاغل، ترکیب چندین روش معمولا موفق ترین نتایج را به همراه دارد.

مراحل طرح ریزی و اجرای برنامه آموزشی

اجرای برنامه آموزشی در سازمان ها نیازمند طی کردن چندین مرحله است:

1. تحلیل نیازهای آموزشی: در این مرحله، نیازهای آموزشی سازمان شناسایی می شود. این مرحله شامل تحلیل مهارت ها، دانش و توانایی های لازم برای انجام وظایف شغلی، شناسایی نقاط ضعف و نیازهای توسعه کارکنان و همچنین تحلیل محیطی و نیازهای سازمانی است. این تحلیل می تواند از طریق مصاحبه ها، نظرسنجی ها، ارزیابی عملکرد، تحلیل شغل و سایر روش های مشابه انجام شود. نیازسنجی آموزشی باید در دوره های زمانی مشخصی صورت بگیرد؛ چرا که با توجه به شرایط جدید سازمان، ممکن است نیازمندی های جدیدی در حوزه آموزش وجود داشته باشد.
2. هدف گذاری: پس از تحلیل نیازهای آموزشی، اهداف آموزشی جهت برنامه آموزشی سازمان تعیین می شود. این اهداف شامل مهارت های مورد نیاز برای کارکنان، بهبود عملکرد سازمانی، ارتقاء فرهنگ سازمانی و سایر هدف های مرتبط با آموزش است. اهداف باید مشخص، قابل اندازه گیری و قابل دستیابی باشند.
3. طراحی برنامه آموزشی: در مرحله طراحی برنامه آموزشی جزئیاتی مانند موضوعات آموزشی، روش های آموزش، زمانبندی، مکان برگزاری و منابع آموزشی تدوین می شود. در طراحی برنامه آموزشی باید به نیازهای آموزشی کارکنان و روش های اثربخش برای انتقال مهارت ها و دانش توجه شود. همچنین، انتخاب منابع آموزشی مناسب و تنوع روش های آموزشی (مانند کلاس درسی، آموزش آنلاین، کارگاه آموزشی و …) مهم است.
4. اجرای برنامه آموزشی: در این مرحله، برنامه آموزشی اجرا می شود. این شامل برگزاری کلاس ها، آموزش عملی، استفاده از فناوری های آموزشی و… می باشد. اجرای برنامه آموزشی باید توسط اساتید آموزشی با تجربه صورت گیرد و روش های فعالیت های گروهی، تمرین های عملی و… مورد استفاده قرار گیرد.
5. ارزیابی و اندازه گیری: پس از اتمام برنامه آموزشی، عملکرد و پیشرفت کارکنان بررسی و ارزیابی می شود. این ارزیابی می تواند شامل ارزیابی دیداری، آزمون ها، پرسشنامه ها، مصاحبه ها و سایر روش های ارزیابی باشد. بر اساس نتایج ارزیابی، ممکن است تغییرات و بهبودهای لازم در برنامه آموزشی اعمال شود.
6. تعمیق و تداوم آموزش: آموزش به عنوان یک فرایند مداوم در سازمان باید تداوم یابد. بنابراین، پس از اتمام برنامه آموزشی، لازم است که فرصت های آموزشی برای تعمیق و توسعه مهارت ها و دانش کارکنان فراهم شود.