مهم ترین عامل موفقیت یک سازمان، نهاد یا شرکت می تواند مدیریت بهینه منابع انسانی باشد. منابع انسانی یعنی کارمندان و تمامی افرادی که به نحوی با یک واحد اقتصادی، اجتماعی و… در ارتباط هستند. تمامی انسان ها برای ارتباط بهتر و موثرتر باید در تلاش باشند و راه ها و روش های ارتباطی جدید، به روز و موثری را ایجاد کنند. مدیریت منابع انسانی کاری پر چالش خواهد بود. ما در این مطلب به بیان مهم ترین چالش ها و مشکلات مدیریت منابع انسانی می پردازیم.
گستردگی و وسعت جایگاه شغلی
اولین و مهمترین چالش مدیریت منابع انسانی، میزان گستردگی جایگاه شغلی افراد است. متخصصان و مدیران منابع انسانی در سازمان ها، باید در جریان تمامی فعالیت ها و وظایف پرسنل خود باشند. اما انجام این مهم به دلیل وسعت و پراکندگی جایگاه های شغلی، کمی پیچیده و سخت است.
از طرفی یک مدیر نیروی انسانی نمی تواند به همه لایه ها و جنبه های مختلف در یک سازمان آگاه و مسلط باشد. یکی از راهکار های موثر برای رفع این چالش مدیریت منابع انسانی، تعیین و انتخاب سرپرست برای هر قسمت از سازمان است. برای مثال در شرکت مدیر تولید، مدیر فروش، مدیر بازاریابی، مدیر پشتیبانی و… استخدام می شود. مدیر منابع انسانی در یک سازمان می تواند با این سرپرستان ارتباط مستقیم داشته و از مشکلات، موانع و چالش های کارکنان هر قسمت از سازمان با خبر می شود.
تغییرات و تحولات سازمانی
امروزه روند تغییر و تحولات سازمان ها بسیار سریع و پیچیده شده است. هماهنگ شدن با این حجم از تغییرات در قوانین، فرایندها و مسئولیت ها گاهی کمی دشوارتر از حد معمول خواهد شد. زمانی که تغییری در فرایند های سازمانی، قوانین، دستورالعمل ها و… به وجود می آید، مدیریت منابع انسانی باید پرسنل خود را در جریان این تغییرات و نتایج و پیامدهای آن قرار دهد.
در این میان برخی از کارکنان با این تغییرات مخالف هستند. قانع کردن و تفهیم شرایط جدید به این دسته از نیروهای انسانی از وظایف پر چالش مدیریت منابع انسانی در هر سازمان و نهاد است. راهکار رفع این چالش برگزاری جلسات متعدد خواهد بود. با این کار می توان به تفهیم قوانین و مسئولیت های جدید محول شده به افراد و همچنین برقراری رابطه مناسب با تمامی کارکنان پرداخت.
سرمایه گذاری در زمینه آموزش کارکنان
آموزش کارکنان یکی از عوامل مهم برای رسیدن به موفقیت و سایر اهدافی است که یک سازمان برای رسیدن به آن ها برنامه ریزی کرده است. بدون آموزش و به‌روز رسانی توانمندی ها و دانش کارکنان نمی توان انتظار پیشرفت و موفقیت یک سازمان یا نهاد را داشت. البته توجه به این نکته در زمینه آموزش نیروی انسانی اهمیت زیادی دارد که روش ها و طرح های آموزشی در هر سازمانی متفاوت هستند.
نمی توان از یک روش برای آموزش نیروهای تازه استخدام شده در همه سازمان ها استفاده کرد. بنابراین آموزش نیروهای جدید و یا بروزرسانی آموزش نیروهای قدیمی یک چالش مدیریت منابع انسانی است. برای رفع این چالش مدیران منابع انسانی می توانند منابع مورد نیاز برای آموزش را تامین کرده و در اختیار سرپرستان انتخاب شده در هر واحد از سازمان مورد نظر قرار دهند.
سازگاری با نوآوری ها
نوآوری و به روز رسانی توانمندی های کارکنان و نیروی انسانی مانند آموزش، یکی از مولفه های اساسی برای پیشرفت و موفقیت یک سازمان محسوب می شود. با توجه به سرعت زیاد پیشرفت علم و تکنولوژی و لزوم استفاده از فناوری های به‌روز دنیا در زمینه های مختلف، چالش سازگاری با نوآوری ها مطرح می شود. برای رفع این چالش مدیریت منابع انسانی، مدیران باید کارکنان خود به استفاده از تکنولوژی ها و نوآوری های جدید تشویق کرده و همچنین باید افرادی که با فناوری های بروز دنیا آشنایی دارند، در اولویت برای استخدام در سازمان مربوطه قرار داشته باشند.
حفظ کارمندان مستعد از چالش های مدیریت منابع انسانی
همانطور که می دانید نیروی انسانی، کارکنان و یا پرسنل یک سازمان یا نهاد مهم ترین عامل پیروزی و موفقیت آن هستند؛ تا آنجا که از نیروی انسانی به عنوان سرمایه هر سازمانی یاد می شود. نیرو یا سرمایه انسانی نیز مانند سایر انواع سرمایه های موجود در یک سازمان با تهدید ها، فرصت ها و مشکلات زیادی روبه‌رو می شوند.
در این میان برخی از کارکنان بسیار مستعد بوده و به سازمان در جهت پیشرفت بسیار کمک می کنند. از این رو حفظ این نیروهای انسانی برای سازمان بسیار حائز اهمیت است. افرادی مانند نخبگان علمی و یا مخترعین دستگاه های خاص توسط سازمان های دیگر نیز مورد شناسایی قرار می گیرند. هر سازمانی سعی می کند با ارائه پیشنهادات مالی، رفاهی و… این افراد را به سازمان خود جذب کند.
در این شرایط است که مدیریت منابع انسانی با چالش حفظ کارکنان مستعد روبه‌رو خواهد شد. بدیهی است که نمی توان برای همیشه افراد را در یک سازمان حفظ کرد. بنابراین علاوه بر حفظ کارکنان مستعد و پر تلاش در یک سازمان باید به فکر تربیت نیروهای مورد نیاز و متخصص در هر زمینه ای بود.
تفکرات اشتباه و غلط مدیران ارشد
یکی از اساسی ترین و مهمترین چالش های مربوط به مدیریت منابع انسانی، طرز تفکر اشتباه برخی از مدیران است. معمولا این مدیران تفکرات سنتی داشته و بر این باورند که کارکنان آن ها توانایی و قابلیت کافی برای انجام درست کارها و وظایف مربوط به خود را ندارند.
این تفکر باعث می شود که خود مسئولیت اکثر امور را برعهده گرفته و از تفویض امور به کارکنان خودداری کنند. برای رفع این مشکل مدیران منابع انسانی در هر سازمانی، باید این تفکر را اصلاح کنند. برای این کار می توان مدیر سازمان را از عملکرد موثر و درست کارکنان آگاه کرد. همچنین می توان با ارزیابی عملکرد کارکنان و ارائه نتایج این ارزیابی به مدیران مربوطه آن ها را از عملکرد درست نیروی انسانی فعال در بخش های مختلف مطلع کرد.
تنوع نیروی انسانی
یکی از چالش های مهم در زمینه مدیریت نیروی انسانی در سازمان ها، تنوع افرادی است که در یک نهاد کار می کنند. به طور کلی افراد از طبقات مختلف با تربیت و پیشینه خانوادگی متفاوتی در یک سازمان کار می کنند. نوع برخورد افراد با موضوعات مختلف و حتی با همکاران و سایر کارکنان و مدیران، به شدت تحت تاثیر فرهنگ و ساختار خانوادگی افراد قرار دارد. البته این تنوع در نیروی انسانی همیشه مشکل ساز نیست. این موضوع زمانی تبدیل به چالش و مشکل خواهد شد که افراد نتوانند با این تنوع کنار بیایند، به بحث و مشاجره پرداخته و در حل اختلافات موجود شکست بخورند.
برای رفع مشکل تنوع نیروی انسانی، مدیران منابع انسانی باید بتوانند افراد را از نظر مهارت های ارتباطی و حل اختلافات طبیعی موجود میان همدیگر آموزش دهند. بالا بردن هوش هیجانی یکی دیگر از راهکارهای حل این چالش است. از طرفی تدوین آیین نامه های ارتباطی که همه کارکنان موظف به مطالعه و رعایت آن باشند نیز بسیار کارآمد خواهد بود.
نداشتن بودجه کافی
علی رغم اهمیت بسیار زیاد بخش نیروی انسانی در هر سازمان و نهادی، آن چنان که باید و شاید به آن توجه نمی شود. مصداق عدم توجه به این حیطه، اختصاص ندادن بودجه کافی به نیروی انسانی است. مدیران منابع انسانی برای انجام هر گونه اقدامی از قبیل آموزش نیروی انسانی، تامین امنیت مالی، تامین امکانات، تجهیزات و… نیازمند منابع مالی به میزان کافی هستند.
اغلب مدیران اعتقاد دارند هزینه کردن برای منابع انسانی کاری بی فایده و غیر ضروری است. در صورتی که امروزه مدیران به این نتیجه رسیده اند که هزینه کردن در زمینه نیروی انسانی نوعی سرمایه گذاری تلقی می شود. نتیجه تامین مالی نیروی انسانی فعال در هر سازمانی ممکن است سال ها بعد به بار بنشیند. برای رفع این چالش باید طرز فکر مدیران عالی رتبه را با مذاکره و شفاف سازی تغییر داد و آن ها را مجاب به اختصاص بودجه کافی کرد.