کارشناس تضمین کیفیت، مسئول کنترل کیفیت تولیدات و خدمات در شرکت ها می باشد. شرکت های حرفه ای برای جلب رضایت مشتری و فعالیت استاندارد، تیمی جهت کنترل و تضمین کیفیت استخدام می کنند. در این مطلب شما را با عنوان شغلی کارشناس تضمین کیفیت آشنا می کنیم و وظایف مهم و مهارت های لازم در این عنوان شغلی را توضیح می دهیم.
تضمین کیفیت (QA) چیست؟
تضمین کیفیت سیستمی است که به وسیله آن تلاش می شود تا کیفیت محصول یا خدماتی که ارائه می شود، برابر با استانداردها و انتظارات باشد. تضمین کیفیت شامل فعالیت ها و روش های متعددی است که در طول فرآیند تولید محصول یا ارائه خدمات، برای مطمئن شدن از کیفیت محصول یا خدمات انجام می شود. این فعالیت ها شامل بررسی و کنترل کیفیت مواد اولیه، استفاده از روش ها و فرآیندهای صحیح تولید، کنترل کیفیت در مراحل مختلف تولید و آزمون و ارزیابی محصولات نهایی می باشد.
تضمین کیفیت کمک می کند تا خطاها کاهش یابند، عملکرد فرآیندها بهتر شود، سیستم های استاندارد استفاده شوند و رضایت مشتریان افزایش یابد.
کارشناس تضمین کیفیت چه کسی است؟
محصول یا خدماتی که در شرکت ها ارائه می شوند، باید از کیفیت متناسب با استانداردهای کیفی برخوردار باشند. به این منظور شرکت های حرفه ای، تیم تضمین کیفیت استخدام می کنند. تیم تضمین کیفیت متشکل از مدیر تضمین کیفیت و کارشناسان تضمین کیفیت است.
مدیر تضمین کیفیت امور کارشناسی شده توسط کارشناسان را بررسی کرده و گزارش های لازم را به مدیران بالاتر ارائه می دهد. مدیر تضمین کیفیت در انجام وظایفش معمولا با مدیران هم رده، مالک شرکت، مشاورین و مدیر عامل شرکت در ارتباط است. گزارش های مسئول تضمین کیفیت به مدیر تضمین کیفیت ارائه می شود و وی این گزارش ها را به واحدهای بالاتر ارائه می کند. همچنین دستورات و ابلاغیه های واحد تضمین کیفیت، از طریق مدیر تضمین کیفیت به کارشناسان این بخش منتقل می شود.
کارشناسان تضمین کیفیت تحت نظر مدیر تضمین کیفیت فعالیت می کنند. کارشناس QA فردی است که در زمینه اجرای فعالیت های تضمین کیفیت تخصص و تجربه دارد. احراز تمام امور تضمین کیفیت مربوط به داخل و خارج شرکت بر عهده کارشناس تضمین کیفیت است.
تضمین کیفیت مختص شرکت های تولیدی نیست؛ بلکه شرکت های خدماتی معتبر نیز، برای بالا بردن کیفیت خدماتشان، کارشناس QA استخدام می کنند. تضمین کیفیت در شرکت های تولید نرم افزار نیز بسیار رایج است. برخی شرکت ها کارشناس تضمین کیفیت را با عناوینی مثل مسئول تضمین کیفیت، تکنسین تضمین کیفیت، حسابرس تضمین کیفیت، هماهنگ کننده سیستم های کیفیت و سایر عناوین می شناسند.
کارشناس QA چه وظایفی بر عهده دارد؟
بین مسئولیت ها و اختیارات مسئول تضمین کیفیت در صنایع مختلف، تا حدودی تفاوت هایی وجود دارد. به طور کلی وظیفه کارشناس تضمین کیفیت، این است که از رعایت تمام استانداردهای لازم برای ارائه محصول یا خدمات مطمئن شود. برای این منظور، کارشناس تضمین کیفیت فعالیت های بازرسی، شناسایی مشکلات و ارائه نتایج بازرسی با کیفیت و انجام اقدامات اصلاحی را انجام می دهد. ما در ادامه، معمول ترین و مهم ترین وظایف کارشناسان QA را آورده ایم.
- طراحی و توسعه استراتژی کیفیت: کارشناس تضمین کیفیت باید استراتژی کیفیت سازمان را طراحی و توسعه دهد. این شامل تعیین معیارهای کیفیت، فرآیندهای ارزیابی کیفیت و روش های آزمون است. هدف این وظیفه، مطمئن شدن از ارائه محصولات و خدمات با کیفیت و مطابق با نیازهای مشتریان است.
- بررسی نیازمندی ها: کارشناس تضمین کیفیت باید نیازمندی های مشتریان و مشخصات محصول را بررسی کند و مطمئن شود که طراحی و توسعه محصول با این نیازمندی ها سازگار است. او باید درک کاملی از نیازهای کاربران و مشتریان داشته باشد تا بهبودهای مورد نیاز را تشخیص دهد.
- تعیین استانداردهای کیفی: کارشناس QA باید با استانداردهای ملی و بین المللی آشنا باشد و روش های ارزیابی کیفیت را بداند.
- بررسی و کنترل کیفیت: کارشناس تضمین کیفیت باید فعالیت هایی برای بررسی و کنترل کیفیت انجام دهد. در بررسی کیفیت، از روش هایی مثل آزمون، بازرسی، نمونه برداری و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده می شود تا محصولات و خدمات مورد نظر به صورت قابل قبولی تولید شده و کیفیت مطلوب داشته باشند.
- مدیریت فرآیندهای کیفیت: کارشناس QA می تواند در تعیین و بهبود فرآیندهای کیفیتی سازمان نقش داشته باشد. او باید فرآیندهای کیفیتی را مدیریت کند و مطمئن شود که این فرآیندها به درستی اجرا می شوند و بهبود مستمر راهبردهای کیفیت را دنبال می کنند.
- برنامه ریزی آزمون: کارشناس تضمین کیفیت باید برنامه ریزی و طراحی آزمون های مورد نیاز را انجام دهد. این شامل تعیین استراتژی آزمون، انتخاب تکنیک های آزمون، تهیه نمونه های آزمون و تعیین معیارهای قبول است. هدف این وظیفه مطمئن شدن از عملکرد صحیح محصول و تطابق با نیازمندی ها است.
- اجرای آزمون: کارشناس تضمین کیفیت باید آزمون های مورد نیاز را اجرا کند. هدف این وظیفه، تشخیص و ردیابی خطاها و مطمئن شدن از صحیح بودن آزمون است.
- نظارت بر فرآیندهای کیفیت: کارشناس QA باید فرآیندها و فعالیت های مربوط به تضمین کیفیت را نظارت کند. او باید روند اجرای استانداردهای کیفیت را ارزیابی کند و بهبودهای لازم را پیشنهاد دهد. این شامل بررسی و ارزیابی فرآیندهای تولید، آزمون و ارزیابی کیفیت، مدیریت تغییرات و پیگیری اقدامات اصلاحی است.
- تحلیل داده های کیفیت: کارشناس تضمین کیفیت باید داده های کیفیت را جمع آوری و تحلیل کند. او باید از ابزارها و تکنیک های آماری استفاده کند تا الگوها و مشکلات کیفیت را شناسایی کند و بهبودهای لازم را پیشنهاد دهد.
- آموزش و آگاهی بخشی: کارشناس تضمین کیفیت باید برای کارکنان سازمان آموزش های لازم را ارائه کند تا دانش و آگاهی آن ها را در زمینه کیفیت افزایش دهد. او می تواند کارگاه ها و دوره های آموزشی برگزار کند و مستندات آموزشی تهیه کند.
- همکاری و ارتباط با سایر تیم ها: کارشناس QA باید با سایر تیم ها مانند تیم توسعه، مدیریت پروژه و مشتریان همکاری کند. او باید به عنوان یک منبع مشاوره ای در زمینه کیفیت عمل کند و با همکاران خود در تعیین استراتژی ها و حل مسائل مرتبط با کیفیت هماهنگی داشته باشد.
از دیگر وظایف کارشناس QA می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- همکاری در تدوین استراتژی های سازمان
- همکاری در جهت برنامه ریزی تولید و مدیریت چرخه عمر محصول
- گزارش دهی به مدیران سطح بالاتر
- بازنگری در مستندات کیفیت و تدوین مجدد آن ها (در صورت نیاز)
- کسب اطلاع از الزامات قانونی و مقرراتی مرتبط با محصول و خدمات
- تهیه گزارش ممیزی داخلی و ارائه آن به مدیریت ارشد
- اعلام برنامه ممیزی داخلی به بخش های مورد نیاز
- پی گیری عدم انطباق های ممیزی ها
- نگهداری سوابق ممیزی های داخلی و خارجی
- ارتباط با سازمان های دیگر مثل شرکت های صدور گواهی دهنده و بازرسی در خصوص مسائل سیستم مدیریت
در کل، کارشناس تضمین کیفیت مسئولیت ارزیابی، تضمین و بهبود کیفیت محصولات را بر عهده دارد تا مطمئن شود که محصولات و خدمات سازمان با کیفیت مطلوب ارائه می شوند و نیازمندی ها و انتظارات مشتریان را برآورده می کنند.
مهارت های مورد نیاز کارشناس تضمین کیفیت کدامند؟
کارشناس تضمین کیفیت برای انجام وظایف خود به مجموعه ای از مهارت ها نیاز دارد. در ادامه، مهارت های مورد نیاز برای این نقش را بررسی می کنیم:
- آشنایی با استانداردهای کیفیت: کارشناس تضمین کیفیت باید با استانداردهای ملی و بین المللی کیفیت مربوط به صنعت و سازمان خود (مثل استانداردهای ISO 9001) آشنا باشد.
- مهارت های تحلیلی: برای تحلیل عملکرد سیستم ها و فرآیندهای موجود، کارشناس تضمین کیفیت باید توانایی تحلیل داده ها و اطلاعات را داشته باشد. او باید بتواند از روش های تحلیلی مثل آمار و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده کند.
- مهارت های ارتباطی: مسئول تضمین کیفیت برای همکاری با سایر اعضای شرکت، اطلاع رسانی و گزارش دهی، نیاز به مهارت های ارتباطی قوی دارد. او باید بتواند اطلاعات فنی را به شیوه ای قابل فهم برای دیگران ارائه دهد و توانایی ارتباط مؤثر با تیم های مختلف را داشته باشد.
- داشتن تجربه در حوزه کیفیت: داشتن تجربه و دانش عملی در زمینه مدیریت کیفیت و فرآیندهای کیفیت، از جمله آزمون و ارزیابی کیفیت، برای کارشناس QA بسیار مفید است. تجربه به او کمک می کند تا مسائل کیفیتی را درک کند و راهکارهای عملی برای بهبود کیفیت ارائه دهد. داشتن تجربه به کارشناس QA کمک می کند تا راهکارهایی برای کاهش هزینه و حفظ کیفیت ارائه دهد.
- قدرت تحمل فشار: کارشناس تضمین کیفیت باید قدرت تحمل فشار را داشته باشد، زیرا در فرآیند تضمین کیفیت ممکن است با مواردی مانند پیشامدهای ناخواسته، عیوب محصولات یا نیازمندی های مشتریان مواجه شود. او باید بتواند با تحمل فشار و مشکلات بهبود کیفیت را پیگیری کند.
- آگاهی از فناوری: با توجه به پیشرفت فناوری، کارشناس QA باید آگاهی لازم در زمینه فناوری های مورد استفاده در فرآیندهای تضمین کیفیت را داشته باشد. این شامل مفاهیم مربوط به آزمون نرم افزار، ابزارهای مدیریت کیفیت، نرم افزارهای ردیابی خطا و سیستم های مدیریت فرآیندهای کیفیت است.
- توانایی تحلیل و بهبود فرآیندها: کارشناس تضمین کیفیت باید توانایی تحلیل فرآیندهای موجود را داشته باشد و بتواند اقداماتی برای بهبود کیفیت و بهینه سازی فرآیندها ارائه دهد. او باید با استفاده از ابزارهای مدیریت کیفیت، نقاط ضعف و بهترین شیوه ها را شناسایی کند و اقدامات مناسب را برای بهبود کیفیت اتخاذ کند.
- توانایی کار تیمی: کارشناس QA در کار خود با سایر کارکنان در ارتباط است. بنابراین باید بتواند در تیم به خوبی کار کند و شرکت را در جهت رسیدن به اهدافش همراهی نماید.
- ارتباط کتبی عالی: کارشناس QA باید در مکاتبات اداری و متنی مهارت داشته باشد و به واحدهای مربوطه مستندات مکتوب ارائه کند. به این منظور وی باید با سیستم اتوماسیون و هایپر اتوماسیون اداری آشنا باشد.
این ها فقط چند مهارت اساسی برای کارشناس تضمین کیفیت بودند؛ بسته به صنعت و سازمان مورد نظر، ممکن است مهارت های دیگری نیز لازم باشد.
